
Het gebruik van duurzaamheidsclaims op verpakkingen
Recent kwam het groot in het nieuws: een grote Nederlandse Retailer moest producten met duurzaamheidsclaims verwijderen uit de winkels, nadat toezichthouder ACM ingreep. De claims waren niet duidelijk genoeg en het onderzoek bleek onjuist. Maar wat zijn de regels voor het gebruik van zogenoemde “groene claims” en wat is hierover vastgelegd?
Steeds meer producten bevatten claims over duurzaamheid of beweren duurzamer te zijn dan andere producten. De Europese Commissie deed hier in 2020 onderzoek naar en concludeerde dat 53% van de claims vaag, misleidend of onvoldoende onderbouwd waren. Van 40% van de claims bleek dat ze helemaal niet onderbouwd waren. De afwezigheid van Europese regels versterkt dit probleem.1
Op Europees niveau
In 2023 werd een voorstel gedaan voor de Europese “Green Claims Directive”. Deze richtlijn bevat voorschriften voor het gebruik van duurzaamheidsclaims op producten en diensten. Het doel is om consumenten te beschermen, betrouwbare en verifieerbare groene claims te garanderen, en een gelijk speelveld te creëren.
De belangrijkste punten van de richtlijn zijn:
- Duidelijke criteria: Bedrijven moeten hun milieubeweringen onderbouwen met wetenschappelijk gefundeerde en verifieerbare methoden.
- Onafhankelijke verificatie: Claims en labels moeten gecontroleerd worden door een onafhankelijke en erkende verificateur.
- Nieuwe regels voor keurmerken: Deze moeten solide, transparant en betrouwbaar zijn.
De Green Claims Directive moet nog formeel worden goedgekeurd. In de tussentijd is in maart 2024 Richtlijn (EU) 2024/825 gepubliceerd, welke zich richt op het beter informeren van consumenten en het beschermen tegen oneerlijke praktijken, zoals “greenwashing”. In deze richtlijn zijn onder andere definities van “milieuclaim” en “generieke milieuclaim” vastgelegd, evenals regels voor keurmerken. Deze keurmerken moeten onafhankelijk beoordeeld kunnen worden, waardoor bedrijven niet zomaar zelf keurmerken kunnen bedenken. Bij vergelijkende claims moet het voor de consument duidelijk zijn waarop de claim gebaseerd is en hoe producten zijn vergeleken.
Ook het gebruik van “generieke milieuclaims” wordt beperkt. Op de “blacklist” van claims staat nu bijvoorbeeld dat generieke milieuclaims niet zijn toegestaan als de handelaar geen erkende significante milieuprestaties kan aantonen die relevant zijn voor de claim. Een voorbeeld van zo’n generieke milieuclaim is het gebruik van de term “duurzaam”. Zonder uitgebreide onderbouwing van significante milieuprestaties is dit niet langer toegestaan. Ook het claimen dat een product dankzij compensatie van broeikasgasemissies een neutraal, verminderd of positief milieueffect heeft, is niet meer toegestaan. De verwachting is dat de Green Claims Directive verder in zal gaan op de onderbouwing van claims en de eisen hiervoor.
Binnen Nederland
In Nederland hebben wij al te maken met de Leidraad Duurzaamheidsclaims van de autoriteit Consument en Markt (ACM) en de code voor duurzaamheidsreclame van de stichting Reclame Code. Deze codes sluiten grotendeels aan bij de nieuwe regels van de EU.
De ACM hanteert de volgende vuistregels voor duurzaamheidsclaims:
- Gebruik juiste, duidelijke, specifieke en volledige duurzaamheidsclaims.
- Onderbouw uw duurzaamheidsclaims met feiten en houd ze actueel.
- Maak eerlijke vergelijkingen met andere producten of concurrenten.
- Beschrijf toekomstige duurzaamheidsambities concreet en meetbaar.
- Zorg ervoor dat visuele claims en keurmerken behulpzaam zijn voor consumenten en niet verwarrend.
In de leidraad worden verschillende voorbeelden en aanvullingen op deze vuistregels gegeven. Een voorbeeld is het gebruik van de term “duurzaam”. Volgens de ACM is ‘duurzaam’ een absolute claim en mag deze alleen gebruikt worden als er een Life Cycle Assessment (LCA) als onderbouwing aanwezig is. Uit de LCA moet blijken dat het product geen negatieve impact heeft op mens, dier en milieu. Desondanks wordt de term “duurzaam” vaak gebruikt zonder onderbouwing.
De eisen in de Code voor Duurzaamheidsreclame zijn vergelijkbaar met de informatie uit de leidraad van de ACM. Ook hier ligt de nadruk op het belang van specifieke vermeldingen en de aantoonbaarheid.
Vragen of advies nodig?
Heeft u vragen over het gebruik van duurzaamheidsclaims op uw product neem dan contact op met onze afdeling etikettering: etikettering@schoutenadvies.nl
Bronnen:
1Proposal for Freen Claim Directive march 2023 https://environment.ec.europa.eu/topics/circular-economy/green-claims_en
